ေၾကးနီထုတ္ယူမႈ ႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈ

ဦးေအာင္ခင္, ေဒၚခင္စုိးဝင္း
02.11.2012

လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္လာမယ္ဆိုရင္ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈကို ရုတ္သိမ္းႏိုင္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ျမန္မာ့ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးစိုးသိန္းက နယူးေရာက္ၿမိဳ ႔မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ စက္တင္ဘာလကုန္က ေျပာသြားပါတယ္။ ဒီအတိုင္းသာဆုိရင္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းကုိ ရပ္ဆိုင္းရမလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ေခတ္မီအတတ္ပညာနဲ႔ ပစၥည္းကိရိယာ ဘယ္ေလာက္ပဲသံုးသံုး ေၾကးနီထုတ္ယူမႈဟာ အလြန္ရႈပ္ပြၿပီး ညစ္ပတ္တဲ့လုပ္ငန္း ျဖစ္လို႔ပါပဲ။

မံုရြာေၾကးနီေတာင္မွာ သံုးတဲ့နည္းဟာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္စီးေစပါတယ္။ ေျမေပၚကတူးယူတဲ့ ေၾကးနီအရိုင္းတံုးမွာရွိတဲ့ ေၾကးနီအရည္ေပ်ာ္သြားလို႔ရရွိတဲ့ ေၾကးနီရည္ထဲကို လွ်ပ္စစ္ဓါတ္စီးဆင္းေစတဲ့အခါမွာ ရာခိုင္ႏႈန္းျပည့္ေၾကးနီအစစ္ကို ရရွိပါတယ္။ ဒီလို ထုတ္ယူတဲ့နည္းမွာ အက္ဆစ္အဆိပ္အေတာက္နဲ႔ အညစ္အေၾကးေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ရစ္ခဲ့ၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ ျမစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ ေျမဆီလႊာေတြကို အႏၱရာယ္ေပးတာေၾကာင့္ ေဒသခံေတြ ဒုကၡေရာက္ၾကပါတယ္။

သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္းကို အႀကီးစားနဲ႔ အေသးစားဆုိၿပီး ႏွစ္ပိုင္းခြဲႏိုင္ပါတယ္။ မံုရြာၿမိဳ႔နယ္က ေၾကးနီကုမၼဏီေတြဟာ အႀကီးစားမုိင္းလုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏီွးနဲ႔ လုပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္မီအတတ္ပညာ ပစၥည္းကိရိယာသံုးၿပီး တန္ခ်ိန္အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္ပါတယ္။ သတၱဳတြင္းအႀကီးစား (၅၀) ေလာက္ရွိၿပီး အေသးစား (၁၀၀၀) ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးရဲ ႔ ခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ လုပ္ကိုင္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အႀကီးစားကုမၼဏီႀကီးေတြဟာ သူတုိ႔လုပ္ငန္းအေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုတာမ်ဳိး မလုပ္ဘဲ တိုးတိုးတတိတ္တိတ္ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ မိုင္းလုပ္ငန္း အေသးစားေတြကလည္း သတင္းထုတ္ျပန္တာမ်ဳိး မရွိၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မိုင္းလုပ္ငန္းေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဘယ္လိုထိခိုက္တယ္ဆိုတာကို မုိင္းလုပ္ငန္းမွာ ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားမရွိတဲ့ ၾကားလူက ခန္႔မွန္းရပါလိမ့္မယ္။

အိုင္ဗင္ဟုိေၾကးနီမိုင္းမွာ အသံုးျပဳတဲ့ အက္ဆစ္ရည္ေတြ ေျမေအာက္ကို စိမ့္ဝင္သြားတဲ့အတြက္ မိုင္းတဝိုက္မွာ သစ္ပင္မရွိေတာ့ပါဘူး။ ေၾကးနီအရိုင္းကီလို တစ္ေထာင္ေလာက္မွာ ေၾကးနီအစစ္ ႏွစ္ကီလိုသာ ရႏိုင္တာမို႔ ေနရာအမ်ားအျပား တူးယူရပါတယ္။ ေရေကာင္းေရသန္႔ ရဖို႔အတြက္ ေဒသခံေတြ အခက္အခဲ ျဖစ္ရပါတယ္။ မိုင္းလုပ္ငန္းဟာ ေဒသခံ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ဘယ္လို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို အရင္ဆံုး ေလ့လာဆန္းစစ္တာဟာ ကမာၻမွာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ ျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ မိုင္းလုပ္ငန္းရွင္ဟာ ဒီလုိ ႀကိဳတင္ေလ့လာဆန္းစစ္တာမ်ဳိး လုပ္စရာမလိုပါဘူး။ ေဒသခံလူထုကို အသိေပးဖို႔နဲ႔ ပါဝင္လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးဖုိ႔ ျပ႒ာန္းတာကို စစ္အစိုးရရဲ ႔ ၁၉၉၄ မိုင္းဥပေဒမွာ မေတြ႔ရပါဘူး။ စစ္အုပ္စုဟာ ေငြရဖို႔သာ အာရံုစိုက္ပံုရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မုိင္းလုပ္ငန္းဥပေဒ အခန္း (၂) မွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။

စစ္အစိုးရရဲ ႔ ၁၉၉၄ မိုင္း ဥပေဒဟာ မိုင္းကုမၼဏီကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ ဥပေဒသာ ျဖစ္တယ္ ေဝဖန္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအိုင္ဗင္ဟို ေၾကးနီကုမၼဏီဟာ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ႏုိင္ၿပီး လူထုနစ္နာဆံုးရႈံးတာကို တာဝန္ယူစရာ မလိုပါဘူး။ ကုမၼဏီရဲ ႔ လုပ္ပံုကိုင္ပံုကို ေစာင့္ၾကည့္တာမ်ဳိးလည္း မရွိပါဘူး။ ေၾကးနီထုတ္လုပ္ၿပီးလို႔ က်န္ရွိတဲ့ အၾကြင္းအက်န္ အညစ္အေၾကးက ဒုတၳာထုတ္ယူတာလည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ပ်က္စီးေစပါတယ္။ ေဒသခံ ဆင္းရဲသားေတြဟာ ေၾကးနီအၾကြင္းအက်န္ကို ႀကိဳခ်က္ၿပီး ဒုတၳာထုတ္ယူၾကပါတယ္။ ဒုတၳာဆိုတာ စိမ္းျပာျပာအေရာင္ရွိတဲ့ ပစၥည္းျဖစ္ၿပီး အထည္ေဆးဆိုးရာမွာ ေဆးခိုင္ေအာင္သံုးတဲ့ပစၥည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးေရာင္ေဖာ္စပ္ရာမွာလည္း ဒုတၳာကို သံုးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ထုတ္လုပ္တဲ့နည္းဟာ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးကို အႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစပါတယ္။

ဦးသိန္းစိန္အစိုးရေခတ္မွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပတာကို ခြင့္ျပဳတာေၾကာင့္ ေၾကးနီထုတ္ယူမႈကို လူသိမ်ားလာပါတယ္။ ေၾကးနီစီမံကိန္းရဲ ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို ေလ့လာတာ ေတြ႔ရွိလာပါတယ္။ ေလ့လာခ်က္အစီရင္ခံစာကို ၂၀၁၃ မတ္လမွာၿပီးစီးလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရေၾကာင္း ေအာက္တိုဘာ (၂၈) ရက္ထုတ္ Weekly Eleven သတင္းစာေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လိမိတက္နဲ႔ တရုတ္ဝမ္ေပါင္ကုမၼဏီတို႔ဟာ ေၾကးနီစီမံကိန္းကို မျဖစ္မေန အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားပံု ရပါတယ္။ ေၾကးနီထုတ္ယူလို႔ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းဖို႔ ႏွစ္စဥ္ေဒၚလာ တသန္းေက်ာ္သံုးသြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေျမယာနစ္နာေၾကးကို တုိးျမွင့္ေပးၿပီး စီမံကိန္းကို ဆက္လက္အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ေၾကးနီထုတ္ယူတဲ့ တရုတ္ကုမၼဏီေတြ ၿပီးစလြယ္လုပ္တဲ့အတြက္ တရုတ္ျပည္နဲ႔ အာဖရိကမွာ ထိခိုက္ပ်က္စီးတာေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ လက္ပံေတာင္းေတာင္နဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းေရး ႏီွေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔က စက္တင္ဘာလကုန္က က်င္းပၿပီး စီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ လက္ရွိအစိုးရကို သိကၡာတက္ေစႏိုင္သလို အယံုအၾကည္လည္း ကင္းမဲ့ေစႏိုင္တာမို႔ အထူးေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လုိအပ္ပါတယ္။

http://burmese.voanews.com/content/news-analysis-coppermine-environmental-disasters/1538577.html