“ဇာဂနာ႕က်င္ငယ္ေရမွာသာတဲ႔လ
မင္းကိုနိုင္ရဲ႔ေသေရးရွင္ေရ
ပင္လယ္ျပင္ကိုၾကိဳးနဲ႔ဆဲြသူ
အဲဒီညမွာလအရမ္းသာတယ္။
သံတိုင္ေတြၾကားကအိပ္မေပ်ာ္န ိုင္ေသးတဲ႔အက်ဥ္းသား၊ဟိုေငး ဒီေၾကာင္၊
ငုတ္တုတ္ထိုင္လိုက္၊လမ္းထေလ ွ်ာက္လိုက္၊အျပင္ဘက္က“၀ါကာ. .၀ါကာ
ေအ႕ေအ႕..”သီခ်င္းနဲ႔ဘုန္းၾက ီးတရားသံကေရာေထြးျပီးေထာင္န ံရံကိုေဖာက္လာတယ္။
သံတိုင္အျပင္ဘက္မွာလေရာင္္ေ တြဖိတ္လွ်ံက်ေနတာ၀င္း၀င္းလက ္လက္။
ေထာင္နံရံေမ်ာ္စင္လည္းပ်ိဳး ပ်ိဳးျပက္ျပက္။
သံတိုင္ထဲကလူ..
လေရာင္ကိုသတိျပဳမိသြားတယ္။လ ျပည္႔ညလည္းျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။
သံတိုင္နားကပ္ျပီးေစာင္းငဲ႔ ေမာ့ၾကည္႔တယ္၊လ၀န္္းကိုမျမင ္ရ။
သံတိုင္အျပင္ဘက္လက္ဆန္႔ျပီး လေရာင္ကိုခံၾကည္႔တယ္၊
လရိပ္ကသူ႕လက္ဖ်ားနဲ႔တစက္ကေလ းမွမထိဘူး။
နည္းနည္းေလးေရွ႔တိုးနိုင္ရင ္ေတာ့
သူျမင္ခ်င္တဲ႔လျပည္႕၀န္းကို ေတြ႕နိုင္မယ္။
သံတိုင္နဲ႔ပါးကပ္နိုင္သမ်ွက ပ္၊လက္ကိုဆန္႔တန္းျပီးအျပင္ ထုတ္ေပမဲ႔
လရိပ္ကစိမ္းစိမ္းကားကားပဲ။မ ထိမတို႕နိုင္တဲ႔လေရာင္ကိုပိ ုျပီးငတ္မြတ္လာတယ္။
ပိုျမင္ခ်င္လာတယ္။ဒီညေတာ့လျ ပည္႔ျပည္႔ကိုျမင္မွျဖစ္မယ္၊
ဒီလကို။မျမင္ရမခ်င္းမအိပ္ေတ ာ့ဘူးလိုဆံုးျဖတ္လိုက္ပံုရတ ယ္။
အၾကံရတယ္။အခန္းေဒါင္႕ကိုသြာ းျပီးက်င္ငယ္စြန္႔တဲ႔ဂန္ဖလာ းကိုဆဲြျပီး
သံတိုင္အျပင္ဘက္ထုတ္လိုက္တယ ္။ျပီးေတာ့အဲဒီခြက္ထဲရႈရႈပန ္းထည္႔လိုက္တယ္။
ျပီးေတာ့ဂန္ဖလားကိုလေရာင္က် ေနတဲ႔ေနရာထိတိုးေရႊ႔လိုက္တယ ္။
လႈတ္ခတ္ေနတဲ႔အျဖဴေရာင္အရိပ္ ေတြကက်င္ငယ္ေရထဲ၀ါးတားတားေပ ၚလာတယ္။
ခြက္ထဲကက်င္ငယ္ေရေဘာင္ဘင္ခတ ္တာျငိမ္သက္သြားေတာ့၀ိုင္း၀ ိုင္းစက္စက္လမင္းၾကီးဟာ
က်င္ခြက္ထဲမွာျပည္႔လို႕သာလိ ု႕။သံတိုင္ၾကားကမလြတ္လပ္တဲ႔ အက်ဥ္းသား၊က်င္ခြက္ထဲကလရိပ္ ကို
အငမ္းမရၾကည္႔လိုက္တယ္။လျပည္ ႕ညကိုအားရပါးရခံစားလိုက္တယ္ ။
---------
အဲဒီ Short Film ေလးကိုဒါရိုက္တာဇာဂနာက“မျမင ္ရတဲ႔လ”လ႔ိုနာမည္ေပးထားတယ္။
“အက်ဥ္းခန္းထဲမွာ
လေရာင္ကိုျမင္နိုင္တဲ႔အခြင္ ႔အေရးမရိွသလို၊ေသာက္စရာေရေတ ာင္မရိွဘူး၊ဒီဇာတ္လမ္းကို
ေထာင္ထဲမွာစိတ္ကူးထားတာၾကာျ ပီ၊အခုအျပင္ေရာက္မွတကယ္ရိုက ္ျဖစ္တာ”
ေရခဲအမွတ္သုညေအာက္ေရာက္ေနျပ ီး၊ေအာ္စလိုပင္လယ္ကမ္းေျမွာ င္ကိုေမးတင္
ေဆာက္ထားတဲ႔ေနာ္ေ၀းနိုင္ငံအ မ်ိဳးသားေအာ္ပရာဇာတ္ရံုအျပင ္မွာ
ျမန္မာအမ်ိဳးသား၀တ္စံု၀တ္ထာ းတဲ႔
ကတံုးေျပာင္နဲ႔ကိုဇာဂနာေမးခ ိုက္ခိုက္တုန္ျပီးမီဒီယာေတြ ကို
အင္တာဗ်ဴးေပးေနတာေတြ႔ရတယ္။
ေအာက္တိုဘာ၂၅နဲ႔၂၆ရက္ေန႔၂ရက ္တာ
က်င္းပတဲ႔“All that is banned is desired”
“ပိတ္ဆို႔ခံခဲ႕ရတဲ႔လိုအင္ဆႏ ၵေတြ
” ဆိုတဲ႔ ေခါင္းစဥ္နဲ႔
အႏုပညာနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ သေဘာထား ထုတ္ေဖာ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ
အနုပညာရွင္၅၀ေက်ာ္ထဲမွာျမန္ မာနိုင္ငံကလူရႊင္ေတာ္၊ဒါရို က္တာ၊
နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းက ိုဇာဂနာနဲ႔မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ (Documentary Film)
ဒါရိုက္တာမင္းထင္ကိုကိုၾကီး တို႕၂ဦးလည္းပါ၀င္တယ္။သူတို ႕၂ေယာက္
ရဲ႔တင္ဆက္မႈကို
(Beauti Under Pressure)“ဖိနွိပ္မႈေအာက္ကအ လွတရား”လို႕နာမည္ေပးထားတယ္။
အေစာပိုင္းကနိုင္ငံေရးအက်ဥ္ းသားေဟာင္းေရႊသံစဥ္တီး၀ိုင္ းေခါင္းေဆာင္
ကို၀င္းေမာ္လာဖို႕ရိွေပမဲ႔န ိုင္ငံကူးလက္မွတ္မရလို႔မလာန ိုင္ခဲ႔ဘူး။
“က်ေနာ္ပတ္စ္ပို႕ရဖို႕လအတန္ ၾကာကတည္းကအၾကိမ္ၾကိမ္က်ိဳးစ ားခဲ႔ေပမဲ႔
အထမေျမာက္ခဲ႔ဘူး၊
ၾသဂုတ္လကလည္းက်ေနာ္နဲ႔က်ေနာ ့အဖဲြ႔ကိုထိုင္းဘုရင္မေမြးေ န႔ပဲြမွာ
ေျဖာ္ေျဖဘို႕ဖိတ္ၾကားခံရတာလ ည္းသြားခြင္႔မရခဲ႕ဘူး”လို႕သ ူ႔ရဲ႔Videoအမွာစကားမွာ
ကို၀င္းေမာ္ကရွင္းျပသြားပါတ ယ္။သူုကဗြီဒီယိုအေခြကတဆင္႕ေ က်ာင္းသားေတြညအခ်ိန္မေတာ္
တိတ္တဆိတ္အဖမ္းခံေနရတဲ႔အေၾက ာင္း
ေထာင္ထဲမွာေရးဖဲြ႔ထားတဲ႔Evi l Go Away(မိစၦာေတြအေ၀းထြက္သြား)
သီခ်င္းကိုဆိုျပသြားတယ္။
ဒီကေန႔လိုဒီမိုကေရစီလမ္းေၾက ာင္းေပၚအားလံုးကတြန္းတင္ျပီ းသြားေနခ်ိန္ဘာေၾကာင္႕
အတိတ္ကပံုရိပ္ေတြကိုနိုင္ငံ တကာလွည္႕ျပသေနရသလဲဆိုတာကသိလ ိုတဲ႔ေမးခြန္းတခုပါ။
“ဒီလိုဇာတ္လမ္းေတြျပဖို႕အေစ ာပိုင္းကစိတ္ကူးမရိွဘူး၊ဒါေ ပမဲ႔ခရီးထြက္ဘို႕နီးကပ္ခ်ိန ္ထိ
ကို၀င္းေမာ္ပတ္စ္ပို႕မရေတာ့ ဒီကိစၥေခါင္းထဲ၀င္ေဆာင္႔လာတ ယ္၊ငါတို႕ကလြတ္လပ္မႈရွာေနသလ ို၊သူတို႕က
လည္းလြတ္လပ္ပါျပီ၊ဒီမိုကေရစ ီအစိုးရပါလို႕ေျပာတယ္၊ဒါဆို လူလူခ်င္းခဲြျခားျပီးနိုင္င ံသားတိုင္း
ရပိုင္ခြင္႔ရိွတဲ႔႔ပတ္စ္ပို ႕ေတြထုတ္မေပးၾကတာလဲ၊ကို၀င္း ေမာ္မွမဟုတ္ဖူး၊ကိုေဇာ္သက္ေ ထြးနဲ
႔နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ၉၀ရာခိုင္နႈံးကနိုင္ငံကူးလက ္မွတ္ေတြမရေသးဘူး၊
ဒီေတာ့လူ႔အခြင္႔ေရးတို႕၊ဒီမ ိုကေရစီတို႕တည္ေဆာက္ေနပါတယ္ လို႕ေျပာေနတာကိုက်ေနာ္တို႕ဘ ယ္လိုယံုၾကည္ရမွာလဲ..
ဒါေၾကာင္႔လဲဒီလာခါနီးမွကမန္ းကတန္း“မျမင္ရတဲ႔လ”ကိုရိုက္ ျပီးယူလာခဲ႔တာပဲ”
ရင္အပူနဲ႔ေျပာလိုက္တဲ႕ကိုဇာ ဂနာေရခဲေအာက္သုညဒီဂရီေရာက္ေ နတဲ႔အေအးဓာတ္ကို
ခဏေတာ႔အံတုနိုင္မွာပဲ။
-------------
ေအာ္စလိုပဲြမွာတရုတ္၊မေလးရွ ား၊တိဘက္စတဲ႔အာရွနိုင္ငံကအန ုပညာရွင္ေတြနဲ႔၊
လူ႔အခြင္႔အေရးလႈပ္ရွားသူေတြ ၊ဂ်ာနယ္လစ္ေတြအျပင္၊ျပင္သစ္ ၊အာဖရိက၊အေမရိကန္၊
ဆီြဒင္၊ဒိန္းမတ္၊စတဲ႔နိုင္င ံတကာကအနုပညာသမားနဲ႔နိုင္ငံေ ရး၊လူ႕အခြင္႔အေရး၊ဒီမိုကေရစ ီအေရးလႈပ္ရွားသူဟာ
ကိုယ္႔နယ္ပယ္အသီးသီးမွာပိတ္ ဆို႕ခံေနရတဲ႔ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ လုပ္တဲ႔အနုပညာေတြကိုတင္ျပၾက တာပါ။
အဆို၊အက၊အတီးအမႈတ္နဲ႔သရုပ္ေ ဖာ္အနုပညာျပကြက္ေတြအျပင္၊
ပရိသတ္နဲ႔ပါအျပန္အလွန္ေမးခြ န္းထုတ္ေဆြးေႏြးမႈေတြလည္းပါ တယ္။
ထူးထူးျခားတင္ဆက္မႈတခုကျပင္ သစ္နိုင္ငံကအမ်ိဳးသမီးတဦးရ ဲ႔၁၀မိနစ္ၾကာတင္ဆင္တဲ႔
သရုပ္ျပကြက္ေလးပါ။Hijabလို႕ ေခၚတဲ႔အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်က္နွာ ဖံုးကာ၀တ္ရံုေတြနဲ႔အမ်ိဳးသမ ီးေတြရဲ႔
မလြတ္လပ္မႈ၊အခြင္႔အေရးမဲ႔မႈ ၊နဲ႔လူသားဆန္ဆန္မေနနိုင္တဲ႔ ဘ၀ကိုအသံ၊အလင္း၊ေတြရဲ႔အေထာက ္အပံ႔နဲ႔ျပသြားတာပါ။
ထူးျခားတာကဒီျပကြက္ကိုအသက္အ ႏၱရယ္ေၾကာင္႕ဓာတ္ပံု၊ဗီီြဒီ ယိုလံုး၀မရိုက္ဖို႔တားျမစ္ထ ားသလို
၊ဒီေနရာမွာပထမဆံုးျပတာျဖစ္သ လို၊ဘယ္ေနရာမွာမွထပ္မျပသမဲ႔ ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္
သရုပ္ျပကြက္ျဖစ္တယ္လို႕လည္း ေျပာခဲ႔တာပါ။၁၀မိနစ္ၾကာျပကြ က္တခုလံုးမွာမ်က္နွာဖံုးစြတ ္ထားတဲ႔
အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ရဲ႔၊တီးလံု းနဲ႔အညီ၊ေအာ္ဟစ္သံ၊ျငီးျငဴသ ံ၊သက္ပ်င္းခ်သံေတြနဲ႔
အဖံုးအကြယ္မပါတဲ႔မ်က္လံုးေတ ြကတဆင္႕ေၾကာက္လန္႔မႈ၊အားငယ္ စိုးရိမ္မႈေတြကိုသရုပ္ေဖာ္ျ ပသသြားတာပါ။
ကဇာတ္ရံုထဲကပရိႆတ္၂၀၀ေက်ာ္ဟ ာေခ်ာင္းဟန္႕သံ
ေတာင္မျပဳျငိမ္သက္ေနတယ္။လြတ ္လပ္မႈမရိွတဲ႔အဓိပၸါယ္ကိုပီ ျပင္ေစခ်င္လို႕လားမသိ၊
သတင္းသမားေတြကိုေတာင္ဓာတ္ပံ ု၊Videoမရိုက္ဖို႕ေမတၱာရပ္ခ ံပါတယ္။
ဒါရိုက္တာမင္းထင္ကိုကိုၾကီး ကေတာ့ကိုမင္းကိုနိုင္အက်ဥ္း က်စဥ္
ေရးခဲ႔တဲ႔“အလွ်င္”ဆိုတဲ႔ကဗ် ာစာသားျမန္မာအဂၤလိပ္လိုေရးထ ားတာကို
ကင္မရာအနီးအေ၀း၊အနိမ္႕အျမင္ ႕၊အတြန္းအေရႊ႔၊အလွည္႔အေျပာင ္းရိုက္ခ်က္ေတြနဲ႔
ေနာက္ခံစႏၵယားတီးကြက္ေတြကို ပံ႔ပိုးျပီးရိုက္ထားတာေလးက
ထူးျခားျပီးပရိသတ္ရဲ႔စိတ္အာ ရံုကိုဖမ္းစားနိုင္ခဲ႔တယ္။
ေသျခင္းနဲ႔ရွင္ျခင္းဆိုတဲ႔အ ဓိပၸါယ္ကုိစကားလံုးက်စ္က်စ္ လစ္လစ္နဲ႔
ေရွ႔ေနာက္ေရႊ႔ေရးစပ္ထားတဲ႔က ိုမင္းကိုနိုင္ရဲ႔အေတြးနဲ႔ဒ ႆနေတြ
ဘယ္ေလာက္ေလးနက္၊က်ယ္ျပန္႔ေန တယ္ဆိုတာကိုအဲဒီကဗ်ာေလးမွာျ မင္ရတယ္။
လြတ္လပ္မႈ၊မလြတ္လပ္မႈနဲ႔မတရ ားမႈ၊ဖိနွိပ္မႈ၊ျခိမ္းေျခာက ္မႈ၊မလံုျခံဳမႈ၊
ဘ၀အာမခံမရိွမႈ၊ျဖစ္ခ်င္သလို ျဖစ္ျပီး၊လူသားတေယာက္ရဲ႔ဘ၀အ ဓိပၸါယ္မျပည္႕၀တဲ႔
အေနအထားေတြကိုသာမက၊လူေသျပီး နာမည္မေသတဲ႔ဘ၀ေတြ၊လူရွင္ျပီ းနာမည္ေသေနတဲ႔ဘ၀ေတြ၊
သခၤါရေတြ၊တရားဓမၼနဲ႔ဆင္ျခင္ ေတြးေတာစရာအဓိပၸါယ္ေတြအမ်ား ၾကီးကိုခံစားရမွာျဖစ္တယ္။
အလွ်င္
ေသဆံုးတယ္ဆိုတာမရိွဘူး၊
ေသတယ္မဆံုးဘူး၊
မဆံုးေအာင္ေသတယ္၊
ေသျပီးသားလူေတြထပ္ေသတယ္၊
ေသရမဲ႔လူေတြအသက္ဆက္တယ္၊
မေသမရွင္ေတြကမရွင္မေသ၊
ေသျခင္းနဲ႔ရွင္ျခင္းဟာသိတ္မ ကဲြျပားေတာ့ဘူး။
ဟိုနားမွာေမြးျပီး၊ဒီနားမွာ ေသတယ္၊
ေစာေစာကေမြးျပီးခုေလးတင္ေသတ ယ္၊
ေမြးကတည္းကေသျပီးသားလည္းျဖစ ္မယ္၊
အေသ၊
အရွင္၊
မေသမရွင္၊
အဲဒီၾကားမွာအေပ်ာက္ရိွတယ္။
အေသလည္းေပ်ာက္တယ္၊
အရွင္လည္းေပ်ာက္တယ္၊
မေသမရွင္ေတြလည္းေပ်ာက္တယ္။
အရွင္ျဖစ္ျဖစ္၊
အေသျဖစ္ျဖစ္ျဖစ္၊
မေသမရွင္ျဖစ္ျဖစ္၊
အေပ်ာက္ျဖစ္ျဖစ္၊
ဖက္နဲ႔ထုတ္ထားရတဲ႔အသက္ဟာဘယ္ ေတာ့မွအေသမေျဖာင္႕ဘူး။
အသက္ငင္ေနတဲ႔
စားစရာ၊
ေသာက္စရာ၊
၀တ္စရာ၊
ေနစရာ၊
ေသငယ္ေဇာနဲ႔ေျမာေနတဲ႔
ေသစရာနဲ႔ရွင္စရာ။
မေသမခ်င္းေတာ့ရွင္လိမ္႕မယ္
ရွင္ေပမဲ႔လည္းဆံုးေနပါျပီ။
(မင္းကိုနိုင္)
တကယ္ေတာ့မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္Do cumentary Filmေတြဟာလူ႔အဖဲြ႔အစည္းကအေျ ခအေနေတြကိုတင္ျပရာမွာ
အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔အားေကာင္းတဲ ႔အခ်က္အလက္ေတြ၊ခံစားမႈေတြ၊အ သိပညာနဲ႔ရသတဲြျပီးရနိုင္တာေ တာ့မွန္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႕နိုင္ငံလိုအရာရာေ နာက္က်ျပီးအမ်ားလက္ခံေအာင္ဆ ဲြတင္ေပးရမဲ႔အခ်ိန္မွာအခုလိ ုရသနဲ႔အျဖစ္အပ်က္မွန္ေတြ၊
သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ဒႆနကိုအခ် ိန္တိုတိုေတာင္းေတာင္းနဲ႔ရင ္ဘတ္ထဲေရာ၊
ဦးေခါင္းထဲေရာခ်က္ခ်င္းေရာ က္ေအာင္ပို႕ေပးတဲ႔ေနရာမွာအခ ုလိုမွတ္တမ္းဇာတ္လမ္းတိုေတြ က
အေတာ္ေလးတန္ခိုးၾကီးတယ္လို႕ ျမင္မိတယ္။
၁၉၉၄ေလာက္က က်ေနာ္အိႏိၵယမွာDocumentary Filmအေၾကာင္းေလ႕လာသင္ၾကားခဲ ႔ခ်ိန္က
သင္တန္းဆရာကမွတ္တမ္းဇာတ္လမ္ းတိုတခ်ိဳ႕ျပသျပီးေ၀ဖန္သံုး သပ္ခိုင္းတယ္။
အိုင္ဒီယာ၊အေတြးစိတ္ကူးဆိုင ္ရာနဲ႔ပတ္သက္တဲ႔ရိုက္ကူးခ်က ္ေတြြေလ႔လာရတဲ႔
အခါဒီေန႔ထိစဲြေနတဲ႔တမီးလ္လူ မ်ိဳးဒါရိုက္တာတေယာက္ရိုက္က ူးတဲ႔ဇာတ္လမ္းတိုေလးတခုရိွတ ယ္။
ဇာတ္ကားနာမည္က“Rope”(လြန္ၾက ိဳး)တဲ႕ျပကြက္အစကို.. အျပာေရာင္ပင္လယ္
ကမ္းစပ္ကေက်ာက္ေဆာင္ေပၚမွာထ ိုင္ေနတဲ႔လူတေယာက္န႔ဲျပတယ္။
ေကာင္းကင္ကျပာျပာ၊ေရျပင္ကျပ ာျပာ၊ေနကသာျပီးလိႈင္းလံုးေတ ြကစီးခ်က္မွန္မွန္နဲ႔ကမ္းစပ ္ကိုလာရိုက္ေနတယ္။
ဟိုး..အေ၀းသဲေသာင္ျပင္မွာလူ တေယာက္လဲေနတာကို
ကင္မရာကLong Shotအေ၀းရိုက္ခ်က္နဲ႔ျပတယ္။ ေက်ာက္ေဆာင္ေပၚထိုင္ေနသူက၊
လဲေနသူကိုမ်က္ေတာင္မခတ္
လွမ္းၾကည္႔ေနတယ္။အနီးကပ္ကင္ မရာရိုက္ခ်က္မွာ
အသက္ျပင္းျပင္းရႈဴထုတ္လိုက္ တိုင္းနွာ၀နဲ႔ထိေနတဲ႔ေသာင္ျ ပင္က
သဲေတြဖြာကနဲ၊ဖြာကနဲထြက္ေနလိ ု႕လဲေနသူဟာအေသေကာင္မဟုတ္မွန ္းသိရတယ္။သူ႕ခဗ်ာ
အေတာ္ေလးေမာပမ္းေနဟန္ရိွတယ္ ။
ခနေနေတာ့လဲေနရာကရုန္းထလာတယ္ ။သူ႕လက္ကိုဆန္႕တန္းလိုက္ျပန ္ေကြးလိုက္
ေနာက္ေျခတလွမ္းစီဆုတ္လိုက္န ဲ႔ပင္လယ္ကိုမ်က္နွာမူျပီးလြ န္ၾကိဳးတေခ်ာင္းကို
တေယာက္ထဲဆဲြေနတဲ႔ဟန္ပဲ(ၾကိဳ းေတာ့မပါဘူး၊ဟန္သက္သက္)သိတ္ မၾကာဘူးေရွ႔ကိုငိုက္ဒရြတ္တိ ုက္ပါျပီးေသာင္ျပင္မွာ
အေစာကအတိုင္းေမွာက္ရက္လဲသြာ းျပန္တယ္။ဒီေတာ့ေက်ာက္ေဆာင္ မွာထိုင္ၾကည္႔ေနသူမေနနိုင္ဘ ူးထလာတယ္။
လဲေနသူကိုထူလိုက္တယ္။နွစ္ေယ ာက္သားေျခလွမ္းညီညီ၊လက္ညီညီ နဲ႔(ေနာက္ခံဗံုသံေလးနဲ႔)စီး ခ်က္မွန္မွန္
လြန္ၾကိဳးကိုဆဲြျပန္တယ္။သူတ ို႕ဆဲြေနတာကပင္လယ္ျပင္ၾကီး။
ဒါေပမဲ႔ပင္လယ္ေရကတုတ္တုတ္မလ ႈတ္၊လႈိုင္းၾကက္ခြတ္ေလးေတာင ္မထ၊
ဖ်ာတခ်ပ္ခင္းထားသလိုျငိမ္သက ္ေနတယ္။၂လွမ္း၃လွမ္းဘဲဆဲြရေ သးတယ္
၂ေယာက္သားေရွ႕ငိုက္ျပီးဟတ္ထ ိုးလဲက်တယ္။လူးလဲထျပီးေနာက္ ထပ္တခါျပန္ဆဲြတယ္။
သူတို႕ဆဲြေနတာက၊ိုဟိုး..အေ၀ းေက်ာက္ေဆာင္နားမွာတံငါသည္လ င္မယား၂ေယာက္
လွမ္းၾကည္႔ေနတယ္။ခ်က္ခ်င္းမ ကူဘူး။၂ခါေလာက္လဲျပီးေတာ့သူ တို႕လည္းမေနသာလြန္ၾကိဳးကိုက ူဆဲြေပးတယ္။
မရဘူး။ပင္လယ္ေရကၾကြမလာဘူး။ခ နခနလဲက်တယ္။
ေနာက္ထပ္ေသာင္ျပင္ကိုေရာက္လ ာတဲ႔တံငါသည္ေတြထမ္းထားတဲ႔ေလ ွေတြအျမန္ခ်ျပီးၾကိဳးကိုဆဲြ ကူတယ္။
(ကင္မရာရိုက္ခ်က္လည္းျမန္လာ သလို၊ေနာက္ခံဗံုသံျမိဳင္ျမိ ဳင္ဆိုင္ဆိုင္နဲ႔စီးခ်က္
၀ါးခ်က္ညီျပီးသိတ္သြက္လာတယ္ )ပင္လယ္လႈိုင္းလံုးေတြကလည္း တလံုးျပီးတလံုးၾကြလာတယ္။
ဒါေပမဲ႔လြန္ဆဲြသူေတြအေရးနိမ ္႕တံုး၊ဒါနဲ႔ပဲ..ေနာက္ထပ္၅ေ ယာက္၊၁၀ေယာက္ထပ္တိုးတိုးလာျ ပီး
ေသာင္ျပင္မွာမိန္းမေတြေရာ၊ေ ယာက်ၤားေတြေရာ၊
လူငယ္လူလတ္အဖိုးအဖြားခေလးေတ ြပါမက်န္အားလံုး၀ိုင္းကူဆဲြ လိုက္တာ
(ကင္မရာရိုက္ခ်က္ကလည္းZoom Outအေ၀းျမင္ကြင္းကိုဆဲြျပလိ ုက္တဲ႔အခါ)
ဟိုး..ေသာင္ျပင္မွာလူေတြေျခ လွမ္းညီညီ၊လက္ဟန္ညီညီ၊ဗံုတီ းကြက္နဲ႔အညီ၊ညာသံဟစ္ျပီး
ဟန္ခ်က္ညီညီၾကိဳးကိုအဆဲြ၊
ပင္လယ္ျပင္ကလိႈင္းလံုးၾကီးေ တြကလည္းဆဲြလိုက္တိုင္းတလံုး ျပီးတလံုး၊တလံုးျပီးတလံုး..
အဆက္မျပတ္ၾကြၾကြတက္လာလိုက္တ ာေနာက္ဆံုးေတာ့ပင္လယ္ၾကီးဟာ လူေတြဆဲြေခၚရာ
တလွိမ္႔လွိမ္႕နဲ႔လႈိုင္းလံု းေတြၾကြျပီးပါလာပါေတာ့တယ္။လ ႈိုင္းေတြတလံုးျပီးတလံုးၾကြ တက္လာတာနဲ႔
အဆံုးသပ္ထားတယ္။
သိတ္ေကာင္းတဲ႔ရိုက္ခ်က္၊သိတ ္ေကာင္းတဲ႔ေနာက္ခံတီးလံုးနဲ ႔သံစံု၊ျပီးေတာ႔..
သိတ္လွပညီညာတဲ႔အေျခလွမ္းအတက ္အၾကြ၊လက္ဟန္အပင္႔အေျမွာက္အ ခ်၊
အလဲအျပိဳ..သိတ္ညီတယ္၊သိတ္လွ တယ္။
ညီညြတ္ေရးမွာအားေတြပါတယ္။စည ္းခ်က္ေတြရိွတယ္၊ေအာင္ပဲြေတ ြရိွတယ္။
အမ်ားညီတယ္ဆိုပင္လယ္ျပင္လႈိ ုင္းၾကြလာေအာင္ၾကိဳးနဲ႔ဆဲြလ ို႕ရတယ္ဆိုတဲ႔သေဘာကိုျပသြား တာသိတ္လွတဲ႔ဇာတ္လမ္းတိုေလး။
စုစုေပါင္းမွ၄မိနစ္ေတာင္မျပ ည္႕ဘူး။
ျမန္မာျပည္မွာလည္းဒီလိုအားေ ကာင္းတဲ႔ဖန္တီးခ်က္ေတြနဲ႔
လုပ္ကိုင္နိုင္စြမ္းရိွတဲ႔အ နုပညာရွင္ေတြအမ်ားၾကီးရိွတယ ္လို႕ကိုဇာဂနာေျပာလို႕သိရတယ ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ကရုပ္ရွင္ဒါရိုက္ တာ၊စာေရးဆရာဆရာၾကီးဦး၀င္းေ ဖရဲ႔ဲ႔အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ
ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ဘို႕ဆိုရင္ Dramatize Documentary
(ျပဇာတ္ဆန္ဆန္၊၀တၱဳဆန္ဆန္မွ တ္တမ္းဇာတ္လမ္း)ေတြလုပ္ဖို႕
လိုတယ္လို႕ေျပာတာၾကားျပီးကိ ုဇာဂနာနဲ႔သူငယ္ခ်င္းေတြ
မွတ္တမ္းဆန္ဆန္ျငီးေငြ႔စရာတ င္ျပခ်က္ကေန
ဇာတ္လမ္းဆန္တဲ႔မွတ္တမ္းေတြျ ပန္ရိုက္တယ္။
အဲဒီကာလစာေပစီစစ္ေရးတင္လိုက ္တိုင္းအပယ္ခံရတယ္။
၂၀၀၆ခုနွစ္မွာကိုေဇာ္သက္ေထြ း၊တာရာမင္းေ၀ရယ္နဲ႔တဲြျပီးရ ိုက္ၾကတယ္။
၄ေခြေလာက္ရိွတယ္။တင္တိုင္းအ ပယ္ခံရတယ္လို႕ကိုဇာဂနာကေျပာ ျပတယ္။
“ေနာက္ဆံုး၂၀၁၀ေအာက္တိုဘာမွ ာက်ေနာ္ေထာင္ကလြတ္ျပီးေနာက္ မွစလုပ္နိုင္တယ္၊
အဲဒီမွာလြတ္လပ္ေသာအနုပညာပဲြ ေတာ္နဲ႔တြန္းတင္ျပီးDocumen taryနဲ႔အတူ
ဇာတ္လမ္းတိုေတြ၊မွတ္တမ္းဇာတ ္လမ္းေတြစလုပ္လာတာပဲ”
ဒါဆို Dramatize Documentaryေတြအသက္ရႈဴေပါက္ ရလာတဲ႔သက္တမ္းဟာနုနုေလးပဲရိ ွပါေသးတယ္။
စိတ္၀င္တစားနဲ႔လုပ္လာသူေတြတ ေျဖးေျဖးမ်ားလာျပီလို႕သိရတယ ္။
ဟိုတံုးကေတာ့တေယာက္စနွစ္ေယာ က္စအေတြး၊အၾကံအားထုတ္မႈနဲ႕လ ုပ္ခဲ႔ေပမဲ႔
အားကမရိွေတာ့ေသာင္ျပင္မွာေမ ွာက္ရက္လဲခဲ႔ရတယ္။ဒီကေန႕ေတာ ့အနုပညာရွင္ညီေနာင္ေတြ
အားလံုးပင္လယ္ျပင္ကိုၾကိဳးတ ုပ္ဆဲြေနၾကျပီ။
စည္းခ်က္ညီညီ၀ိုင္း၀န္းဆဲြေ နၾကျပီဆိုေတာ့တခ်ိန္မွာလိုအ င္ဆႏၵလႈိုင္းလံုးဆင္႕ဆင္႕
တျမင္႕ျမင္႕နဲ႔ကိုယ္႔ဘက္ပါလ ာၾကမယ္လို႕ေမ်ာ္လင္႔ရပါတယ္။
(ကိုညိဳေရးတာကို က်ေနာ္ ႏွစ္သက္လို ့ ျပန္တင္ထားတာပါ)
သံတိုင္ေတြၾကားကအိပ္မေပ်ာ္န
ငုတ္တုတ္ထိုင္လိုက္၊လမ္းထေလ
ေအ႕ေအ႕..”သီခ်င္းနဲ႔ဘုန္းၾက
သံတိုင္အျပင္ဘက္မွာလေရာင္္ေ
ေထာင္နံရံေမ်ာ္စင္လည္းပ်ိဳး
သံတိုင္ထဲကလူ..
လေရာင္ကိုသတိျပဳမိသြားတယ္။လ
သံတိုင္နားကပ္ျပီးေစာင္းငဲ႔
သံတိုင္အျပင္ဘက္လက္ဆန္႔ျပီး
လရိပ္ကသူ႕လက္ဖ်ားနဲ႔တစက္ကေလ
နည္းနည္းေလးေရွ႔တိုးနိုင္ရင
သူျမင္ခ်င္တဲ႔လျပည္႕၀န္းကို
သံတိုင္နဲ႔ပါးကပ္နိုင္သမ်ွက
လရိပ္ကစိမ္းစိမ္းကားကားပဲ။မ
ပိုျမင္ခ်င္လာတယ္။ဒီညေတာ့လျ
ဒီလကို။မျမင္ရမခ်င္းမအိပ္ေတ
အၾကံရတယ္။အခန္းေဒါင္႕ကိုသြာ
သံတိုင္အျပင္ဘက္ထုတ္လိုက္တယ
ျပီးေတာ့ဂန္ဖလားကိုလေရာင္က်
လႈတ္ခတ္ေနတဲ႔အျဖဴေရာင္အရိပ္
ခြက္ထဲကက်င္ငယ္ေရေဘာင္ဘင္ခတ
က်င္ခြက္ထဲမွာျပည္႔လို႕သာလိ
အငမ္းမရၾကည္႔လိုက္တယ္။လျပည္
---------
အဲဒီ Short Film ေလးကိုဒါရိုက္တာဇာဂနာက“မျမင
“အက်ဥ္းခန္းထဲမွာ
လေရာင္ကိုျမင္နိုင္တဲ႔အခြင္
ေထာင္ထဲမွာစိတ္ကူးထားတာၾကာျ
ေရခဲအမွတ္သုညေအာက္ေရာက္ေနျပ
ေဆာက္ထားတဲ႔ေနာ္ေ၀းနိုင္ငံအ
ျမန္မာအမ်ိဳးသား၀တ္စံု၀တ္ထာ
ကတံုးေျပာင္နဲ႔ကိုဇာဂနာေမးခ
အင္တာဗ်ဴးေပးေနတာေတြ႔ရတယ္။
ေအာက္တိုဘာ၂၅နဲ႔၂၆ရက္ေန႔၂ရက
က်င္းပတဲ႔“All that is banned is desired”
“ပိတ္ဆို႔ခံခဲ႕ရတဲ႔လိုအင္ဆႏ
” ဆိုတဲ႔ ေခါင္းစဥ္နဲ႔
အႏုပညာနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ သေဘာထား ထုတ္ေဖာ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ
အနုပညာရွင္၅၀ေက်ာ္ထဲမွာျမန္
နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းက
ဒါရိုက္တာမင္းထင္ကိုကိုၾကီး
ရဲ႔တင္ဆက္မႈကို
(Beauti Under Pressure)“ဖိနွိပ္မႈေအာက္ကအ
အေစာပိုင္းကနိုင္ငံေရးအက်ဥ္
ကို၀င္းေမာ္လာဖို႕ရိွေပမဲ႔န
“က်ေနာ္ပတ္စ္ပို႕ရဖို႕လအတန္
အထမေျမာက္ခဲ႔ဘူး၊
ၾသဂုတ္လကလည္းက်ေနာ္နဲ႔က်ေနာ
ေျဖာ္ေျဖဘို႕ဖိတ္ၾကားခံရတာလ
ကို၀င္းေမာ္ကရွင္းျပသြားပါတ
တိတ္တဆိတ္အဖမ္းခံေနရတဲ႔အေၾက
ေထာင္ထဲမွာေရးဖဲြ႔ထားတဲ႔Evi
သီခ်င္းကိုဆိုျပသြားတယ္။
ဒီကေန႔လိုဒီမိုကေရစီလမ္းေၾက
အတိတ္ကပံုရိပ္ေတြကိုနိုင္ငံ
“ဒီလိုဇာတ္လမ္းေတြျပဖို႕အေစ
ကို၀င္းေမာ္ပတ္စ္ပို႕မရေတာ့
လည္းလြတ္လပ္ပါျပီ၊ဒီမိုကေရစ
ရပိုင္ခြင္႔ရိွတဲ႔႔ပတ္စ္ပို
႔နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း
ဒီေတာ့လူ႔အခြင္႔ေရးတို႕၊ဒီမ
ဒါေၾကာင္႔လဲဒီလာခါနီးမွကမန္
ရင္အပူနဲ႔ေျပာလိုက္တဲ႕ကိုဇာ
ခဏေတာ႔အံတုနိုင္မွာပဲ။
-------------
ေအာ္စလိုပဲြမွာတရုတ္၊မေလးရွ
လူ႔အခြင္႔အေရးလႈပ္ရွားသူေတြ
ဆီြဒင္၊ဒိန္းမတ္၊စတဲ႔နိုင္င
ကိုယ္႔နယ္ပယ္အသီးသီးမွာပိတ္
အဆို၊အက၊အတီးအမႈတ္နဲ႔သရုပ္ေ
ပရိသတ္နဲ႔ပါအျပန္အလွန္ေမးခြ
ထူးထူးျခားတင္ဆက္မႈတခုကျပင္
သရုပ္ျပကြက္ေလးပါ။Hijabလို႕
မလြတ္လပ္မႈ၊အခြင္႔အေရးမဲ႔မႈ
ထူးျခားတာကဒီျပကြက္ကိုအသက္အ
၊ဒီေနရာမွာပထမဆံုးျပတာျဖစ္သ
သရုပ္ျပကြက္ျဖစ္တယ္လို႕လည္း
အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ရဲ႔၊တီးလံု
အဖံုးအကြယ္မပါတဲ႔မ်က္လံုးေတ
ကဇာတ္ရံုထဲကပရိႆတ္၂၀၀ေက်ာ္ဟ
ေတာင္မျပဳျငိမ္သက္ေနတယ္။လြတ
သတင္းသမားေတြကိုေတာင္ဓာတ္ပံ
ဒါရိုက္တာမင္းထင္ကိုကိုၾကီး
ေရးခဲ႔တဲ႔“အလွ်င္”ဆိုတဲ႔ကဗ်
ကင္မရာအနီးအေ၀း၊အနိမ္႕အျမင္
ေနာက္ခံစႏၵယားတီးကြက္ေတြကို
ထူးျခားျပီးပရိသတ္ရဲ႔စိတ္အာ
ေသျခင္းနဲ႔ရွင္ျခင္းဆိုတဲ႔အ
ေရွ႔ေနာက္ေရႊ႔ေရးစပ္ထားတဲ႔က
ဘယ္ေလာက္ေလးနက္၊က်ယ္ျပန္႔ေန
လြတ္လပ္မႈ၊မလြတ္လပ္မႈနဲ႔မတရ
ဘ၀အာမခံမရိွမႈ၊ျဖစ္ခ်င္သလို
အေနအထားေတြကိုသာမက၊လူေသျပီး
သခၤါရေတြ၊တရားဓမၼနဲ႔ဆင္ျခင္
အလွ်င္
ေသဆံုးတယ္ဆိုတာမရိွဘူး၊
ေသတယ္မဆံုးဘူး၊
မဆံုးေအာင္ေသတယ္၊
ေသျပီးသားလူေတြထပ္ေသတယ္၊
ေသရမဲ႔လူေတြအသက္ဆက္တယ္၊
မေသမရွင္ေတြကမရွင္မေသ၊
ေသျခင္းနဲ႔ရွင္ျခင္းဟာသိတ္မ
ဟိုနားမွာေမြးျပီး၊ဒီနားမွာ
ေစာေစာကေမြးျပီးခုေလးတင္ေသတ
ေမြးကတည္းကေသျပီးသားလည္းျဖစ
အေသ၊
အရွင္၊
မေသမရွင္၊
အဲဒီၾကားမွာအေပ်ာက္ရိွတယ္။
အေသလည္းေပ်ာက္တယ္၊
အရွင္လည္းေပ်ာက္တယ္၊
မေသမရွင္ေတြလည္းေပ်ာက္တယ္။
အရွင္ျဖစ္ျဖစ္၊
အေသျဖစ္ျဖစ္ျဖစ္၊
မေသမရွင္ျဖစ္ျဖစ္၊
အေပ်ာက္ျဖစ္ျဖစ္၊
ဖက္နဲ႔ထုတ္ထားရတဲ႔အသက္ဟာဘယ္
အသက္ငင္ေနတဲ႔
စားစရာ၊
ေသာက္စရာ၊
၀တ္စရာ၊
ေနစရာ၊
ေသငယ္ေဇာနဲ႔ေျမာေနတဲ႔
ေသစရာနဲ႔ရွင္စရာ။
မေသမခ်င္းေတာ့ရွင္လိမ္႕မယ္
ရွင္ေပမဲ႔လည္းဆံုးေနပါျပီ။
(မင္းကိုနိုင္)
တကယ္ေတာ့မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္Do
အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔အားေကာင္းတဲ
က်ေနာ္တို႕နိုင္ငံလိုအရာရာေ
သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ဒႆနကိုအခ်
ဦးေခါင္းထဲေရာခ်က္ခ်င္းေရာ
အေတာ္ေလးတန္ခိုးၾကီးတယ္လို႕
၁၉၉၄ေလာက္က က်ေနာ္အိႏိၵယမွာDocumentary
သင္တန္းဆရာကမွတ္တမ္းဇာတ္လမ္
အိုင္ဒီယာ၊အေတြးစိတ္ကူးဆိုင
အခါဒီေန႔ထိစဲြေနတဲ႔တမီးလ္လူ
ဇာတ္ကားနာမည္က“Rope”(လြန္ၾက
ကမ္းစပ္ကေက်ာက္ေဆာင္ေပၚမွာထ
ေကာင္းကင္ကျပာျပာ၊ေရျပင္ကျပ
ဟိုး..အေ၀းသဲေသာင္ျပင္မွာလူ
ကင္မရာကLong Shotအေ၀းရိုက္ခ်က္နဲ႔ျပတယ္။
လဲေနသူကိုမ်က္ေတာင္မခတ္
လွမ္းၾကည္႔ေနတယ္။အနီးကပ္ကင္
အသက္ျပင္းျပင္းရႈဴထုတ္လိုက္
သဲေတြဖြာကနဲ၊ဖြာကနဲထြက္ေနလိ
အေတာ္ေလးေမာပမ္းေနဟန္ရိွတယ္
ခနေနေတာ့လဲေနရာကရုန္းထလာတယ္
ေနာက္ေျခတလွမ္းစီဆုတ္လိုက္န
တေယာက္ထဲဆဲြေနတဲ႔ဟန္ပဲ(ၾကိဳ
အေစာကအတိုင္းေမွာက္ရက္လဲသြာ
လဲေနသူကိုထူလိုက္တယ္။နွစ္ေယ
လြန္ၾကိဳးကိုဆဲြျပန္တယ္။သူတ
ဒါေပမဲ႔ပင္လယ္ေရကတုတ္တုတ္မလ
ဖ်ာတခ်ပ္ခင္းထားသလိုျငိမ္သက
၂ေယာက္သားေရွ႕ငိုက္ျပီးဟတ္ထ
သူတို႕ဆဲြေနတာက၊ိုဟိုး..အေ၀
လွမ္းၾကည္႔ေနတယ္။ခ်က္ခ်င္းမ
မရဘူး။ပင္လယ္ေရကၾကြမလာဘူး။ခ
ေနာက္ထပ္ေသာင္ျပင္ကိုေရာက္လ
(ကင္မရာရိုက္ခ်က္လည္းျမန္လာ
၀ါးခ်က္ညီျပီးသိတ္သြက္လာတယ္
ဒါေပမဲ႔လြန္ဆဲြသူေတြအေရးနိမ
ေသာင္ျပင္မွာမိန္းမေတြေရာ၊ေ
လူငယ္လူလတ္အဖိုးအဖြားခေလးေတ
(ကင္မရာရိုက္ခ်က္ကလည္းZoom Outအေ၀းျမင္ကြင္းကိုဆဲြျပလိ
ဟိုး..ေသာင္ျပင္မွာလူေတြေျခ
ဟန္ခ်က္ညီညီၾကိဳးကိုအဆဲြ၊
ပင္လယ္ျပင္ကလိႈင္းလံုးၾကီးေ
အဆက္မျပတ္ၾကြၾကြတက္လာလိုက္တ
တလွိမ္႔လွိမ္႕နဲ႔လႈိုင္းလံု
အဆံုးသပ္ထားတယ္။
သိတ္ေကာင္းတဲ႔ရိုက္ခ်က္၊သိတ
သိတ္လွပညီညာတဲ႔အေျခလွမ္းအတက
အလဲအျပိဳ..သိတ္ညီတယ္၊သိတ္လွ
ညီညြတ္ေရးမွာအားေတြပါတယ္။စည
အမ်ားညီတယ္ဆိုပင္လယ္ျပင္လႈိ
စုစုေပါင္းမွ၄မိနစ္ေတာင္မျပ
ျမန္မာျပည္မွာလည္းဒီလိုအားေ
လုပ္ကိုင္နိုင္စြမ္းရိွတဲ႔အ
၂၀၀၃ခုနွစ္ကရုပ္ရွင္ဒါရိုက္
ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္အေျပာင္းအလဲ
(ျပဇာတ္ဆန္ဆန္၊၀တၱဳဆန္ဆန္မွ
လိုတယ္လို႕ေျပာတာၾကားျပီးကိ
မွတ္တမ္းဆန္ဆန္ျငီးေငြ႔စရာတ
ဇာတ္လမ္းဆန္တဲ႔မွတ္တမ္းေတြျ
အဲဒီကာလစာေပစီစစ္ေရးတင္လိုက
၂၀၀၆ခုနွစ္မွာကိုေဇာ္သက္ေထြ
၄ေခြေလာက္ရိွတယ္။တင္တိုင္းအ
“ေနာက္ဆံုး၂၀၁၀ေအာက္တိုဘာမွ
အဲဒီမွာလြတ္လပ္ေသာအနုပညာပဲြ
ဇာတ္လမ္းတိုေတြ၊မွတ္တမ္းဇာတ
ဒါဆို Dramatize Documentaryေတြအသက္ရႈဴေပါက္
စိတ္၀င္တစားနဲ႔လုပ္လာသူေတြတ
ဟိုတံုးကေတာ့တေယာက္စနွစ္ေယာ
အားကမရိွေတာ့ေသာင္ျပင္မွာေမ
အားလံုးပင္လယ္ျပင္ကိုၾကိဳးတ
စည္းခ်က္ညီညီ၀ိုင္း၀န္းဆဲြေ
တျမင္႕ျမင္႕နဲ႔ကိုယ္႔ဘက္ပါလ
(ကိုညိဳေရးတာကို က်ေနာ္ ႏွစ္သက္လို ့ ျပန္တင္ထားတာပါ)

No comments:
Post a Comment