(၆၅) ႏွစ္ေျမာက္ လြတ္လပ္ေရးမွသည္ ဒီမိုကေရစီပန္းတုိင္သို႔

သန္း၀င္းလိႈင္ ေရးသားသည့္ ဒီမိုကေရးစီပန္းတိုင္

 ႏွစ္ဦးစသည္ႏွင့္ ဦးစြာႀကံဳရသည့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ကား ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေန႔ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔ကား ၆၅ ႏွစ္ေျမာက္ လြတ္လပ္ေရးျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႔၏ လက္မွ၊ ဖက္ဆစ္၏လက္မွ အသာတၾကည္ လက္ျဖန္႔ခံယူရရွိသည္ မဟုတ္ဘဲ ျပည္သူလူထုတရပ္ လံုး၏ အသက္ႏွင့္ ေသြးႏွင့္ မ်က္ရည္ႏွင့္ ရင္းႏွီးရယူထားရျခင္းျဖစ္သည္။ တန္ဖိုးႀကီးမားစြာ ရယူခဲ့ရေသာ လြတ္လပ္ေရးကို တည္တံ့ခိုင္ၿမဲ ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရမည့္ တာ၀န္မွာ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ရွိေလသည္။

● ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္း

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းကိုယ္ၾကငွန္းႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တုိင္းရင္းသားေပါင္းမ်ားစြာျဖင့္ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ လြတ္လပ္၍ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ႏုိင္ငံျဖစ္၏။ ထို႔ထက္မူ ေက်ာက္ခတ္ အသီးသီးကိုပင္ ျဖတ္သန္းေနထိုင္လာသည့္ သမိုင္းေၾကာင္း ရွည္လ်ားေသာ လူမ်ိဳးလည္းျဖစ္သည္။
ဤသို႔ သမုိင္းအစဥ္အလာႀကီးမားေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ႐ွိ တုိင္းရင္းသားအေပါင္းသည္ ပ်ဴေခတ္၊ ပုဂံေခတ္၊ အင္း၀ေခတ္၊ စစ္ကိုင္း၊ ပင္းယ၊ ေတာင္ငူ၊ ကုန္းေဘာင္ စသည္ျဖင့္ ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား ထူေထာင္ခဲ့ၾက သည္။ ဥမကြဲသိုက္မပ်က္ေနလာခဲ့ၾက၏။ ျပည္ပရန္အေပါင္းကို စည္းလံုးညီညြတ္စြာ တြန္းလွန္ခဲ့ၾကသည္။
ထိုသို႔ ေနထိုင္လာရာမွ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔၏ က်ဴးေက်ာ္စစ္ ၁၈၂၄၊ ၁၈၅၂၊ ၁၈၈၅ တို႔တြင္ သံုးႀကိမ္တိုင္ ခုခံစစ္မ်ား ဆင္ႏႊဲခဲ့ရာ သံုးႀကိမ္စလံုးပင္ ျမန္မာတို႔ အေရးနိမ့္ခဲ့ရသျဖင့္ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ တတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲအၿပီးတြင္ မင္းႏွင့္မိဘုရားတို႔ ပါေတာ္မူၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ျပတ္ခဲ့ရေလသည္။ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔မွ စ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာအတြင္း သြတ္သြင္းခံရခ်ိန္မွစ၍ ျပည္သူလူထု တရပ္လံုး သူ႔ကၽြန္ဘ၀သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ရေလသည္။
● သူ႔ကၽြန္ဘ၀
ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕၏လက္ေအာက္သို႔ က်ေရာက္သည္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခအေနမ်ား ဆိုး႐ြားခဲ့ရသည္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ား အစပ်ိဳးတည္ေထာင္ထားသည့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့၏။ ႏိုင္ငံျခား တုိင္းျပည္မ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ျပတ္ခဲ့၏။ ပညာသင္ေစလႊတ္၍ ေခတ္မီပညာရပ္မ်ား ေလ့လာေနမႈ အားလံုး ရပ္တန္႔သြားခဲ့၏။ ေခတ္မီတပ္မေတာ္ဖြဲ႔စည္းျခင္းလည္း ပ်က္စီးသြားခဲ့၏။
သို႔ျဖင့္ ေခတ္မီႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ တည္ေထာင္ဖြဲ႕စည္းရန္ အားယူမႈမ်ားအားလံုး ၿပိဳကြဲပ်က္စီးခဲ့ရေလသည္။ နယ္ခ်ဲ႕သည္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကို ျခယ္လွယ္ရန္ ေရာက္႐ွိလာျခင္းျဖစ္သျဖင့္ စီးပြားေရးအရ အစြမ္းကုန္ေသြးစုပ္ျခယ္လွယ္ခ်င္တိုင္း ျခယ္လွယ္ေတာ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးတို႔တြင္သာမက အစဥ္အလာေကာင္းခဲ့ေသာ ျမန္မာ့ပညာေရးမွာလည္း ဆံုးခန္းတိုင္ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသည္။

● နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးတုိက္ပြဲမ်ား
ထိုသို႔ လြတ္လပ္ေရးဆံုး႐ႈံးရျခင္းကို ျမန္မာတုိင္းရင္းသားအေပါင္းတို႔သည္ မခံမရပ္ႏို္င္ဘဲ ရရာလက္နက္၊ လူသူစု႐ုံး၍ နယ္ခ်ဲ႔တို႔အား ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ မွ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္ အထိ ေနရာအသီးသီးမွ အံုၾကြတြန္းလွန္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ၁၀ ႏွစ္လံုးလံုး ေျခမကိုင္မိ လက္မကိုင္မိ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ တရားေသာစစ္ကို ဆင္ႏႊဲေနသူ တုိင္းရင္းသားအေပါင္းတို႔ကိုလည္း ရက္စက္စြာ ၿဖိဳခြင္းႏွိမ္နင္းခဲ့သည္။
သူ႔ကၽြန္မခံလိုေသာ တုိင္းရင္းသားတို႔ကား လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲ၌ အသက္မ်ားစြာ ေပးခဲ့ၾကရသည္။ ေသနတ္ကို ဒူးေလး၊ ျမႇားတို႔ျဖင့္ အံတုခဲ့သလို လွံစြပ္ကို ဓား၊ လံွ လက္နက္ျဖင့္ တု႔ံျပန္ခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားမွာ သူ႔ကၽြန္မခံလိုေသာ စိတ္ဓာတ္ျဖင့္သာ ေဒသအလိုက္ ေတာ္လွန္မႈျဖစ္ပြားျခင္း၊ ရရာလက္နက္ကိုသာ စြဲကိုင္ၾကရျခင္း၊ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုး ႏုိင္ငံေရးႏိုးၾကားတက္ၾကြစြာ ပါ၀င္လာေအာင္ မစည္း႐ုံးႏိုင္ျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦး ေတာ္လွန္ေရးမွာ တျဖည္းျဖည္း ႐ႈံးနိမ့္ပ်က္ျပားသြားခဲ့ရေလသည္။

● အမ်ိဳးသားေရး
အားမတန္ မာန္ေလွ်ာ့လုိက္ၾကရေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသားအေပါင္း၏ စိတ္၌ လြတ္လပ္ေရးကို မမွိတ္မသုန္ အာ႐ုံစြဲမွတ္ထားၾကဆဲ့ ႐ွိ၏။ သို႔ျဖင့္ ၁၈၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕မ်ား စတင္ေပၚေပါက္လာၿပီးေနာက္ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏယု၀ ေခၚ ၀ိုင္အမ္ဘီေအ အသင္းႀကီးကို ကိုဘရင္၊ ကိုဘေဘ၊ ကိုေမာင္ႀကီးတို႔၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ႏိုင္ခဲ့ေလသည္။ အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ၊ စာေပ၊ ပညာကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးစိတ္ျဖင့္ ပ်ိဳးေထာင္ေပးရင္း ၀ါရင့္ႏုိင္ငံေရးလႈပ္႐ွားမႈမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၾကသည္။
၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျပည္ၿမိဳ႕၌ ဂ်ီစီဘီေအ ေခၚ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ႀကီးကို ဖြဲ႕စည္းႏုိင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုအသင္းႀကီးသည္ မ်ိဳးခ်စ္၀ံသာႏုလႈပ္႐ွားမႈမ်ားျဖင့္ နယ္ခ်ဲ႕တို႔ကို နိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုႏွစ္မွာ ကိုလိုနီပညာေရးကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္သည့္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္သည္ အမ်ိဳးသားေရး၀ံသာႏုစိတ္ဓာတ္ကို ပြားမ်ားထြန္းကားေစခဲ့သည္။
၁၉၃၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ သုပဏၰကဂဠဳနရာဇာဘြဲ႕ခံ ဆရာစံဦးေဆာင္ေသာ ေတာင္သူလယ္သမား အေရးေတာ္ပံုႀကီး ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ဆိုး႐ြားလြန္းေသာ နယ္ခ်ဲ႕တို႔၏ လယ္ယာေျမဖိႏွိပ္မႈမ်ားကို မခံမရပ္ႏိုင္သျဖင့္ ထၾကြေတာ္လွန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ေတာင္သူလယ္သမားတို႔၏ ေတာ္လွန္ေရးသည္ လက္နက္ကို္င္ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္သည္။ ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ကို အတိအလင္းဆန္႔က်င္၍ လက္နက္စြဲကိုင္ အံတုခဲ့ေသာ လူတန္းစားေတာ္လွန္ေရးႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ သခင္ဘေသာင္းဦးေဆာင္ေသာ ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားတက္ၾကြေသာ ေခတ္ပညာတတ္လူငယ္တစ္စုက ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ဗဟန္းရပ္၌ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးႀကီးကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့သည္။ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ ရည္မွန္းခ်က္မွာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္က်င္ေရး ႏွင့္ လံုး၀လြတ္လပ္ေရးျဖစ္သည္။ တို႕ဗမာအစည္းအ႐ုံး၀င္မ်ားသည္ ‘သခင္’ အမည္ခံၾကသျဖင့္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးကို ‘သခင္ပါတီ’ ဟုလည္း ေခၚခဲ့ၾကသည္။ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ား၊ တိုက္တြန္းခ်က္မ်ား၊ ေဆာင္ပုဒ္မ်ားသည္ လူထုအား ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္ တက္ၾကြေစခဲ့သည္။
၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးျဖင့္ နယ္ခ်ဲ႕ကို ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကျပန္သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ကား ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ေပၚေပါက္လာခဲ့ေလသည္။ ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုကား အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ေက်ာင္းသားအားလံုးပါ၀င္ေသာ လူထုအုံၾကြေတာ္လွန္မႈျဖစ္သည္။ ျဖစ္ပြားရျခင္းမွာ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုး ဆင္းရဲက်ပ္တည္းမႈ၊ ကိုယ္က်ိဳးရွာႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စသည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုလႈပ္႐ွားမႈႀကီးသည္ နယ္ခ်ဲ႕တို႔ကို မ်ားစြာ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားသြားေစခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးမျဖစ္ပြာမီ ရက္ပိုင္းအလိုမွာ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အဂၤလိပ္အခက္ ဗမာ့အခ်က္ ဟူေသာ မူကို စြဲကိုင္ကာ ဂိုဏ္းဂဏပါတီမေ႐ြး လြတ္လပ္ေရးကို ျမတ္ႏိုးသူတိုင္း ပါ၀င္ႏိုင္ေသာ သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း ဦးေဆာင္ေသာ တို႕ဗမာအစည္းအ႐ုံးအဖြဲ႕၀င္မ်ား၊ ေဒါက္တာဘေမာ္၏ ဆင္းရဲသား၀ံသာႏုအဖြဲ႕၀င္မ်ား၊ ဦးဘေဘဦးေဆာင္ေသာ ငါးပြင့္ဆုိင္အဖြဲ႕ႏွင့္ တသီးပုဂၢလ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖင့္ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္းကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ဗမာ့ထြက္ရပ္ဂိုဏ္းကို တည္ေထာင္ၿပီးေနာက္ မ်ားမၾကာမီမွာပင္ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး လွ်ိဳ႕၀ွက္အဖြဲ႕မ်ား ျဖစ္သည့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုပါတီ တို႔ကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ လူထုလႈပ္႐ွားမႈမ်ားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးအရ နယ္ခ်ဲ႕ကို ဆန္႔က်င္ေနရာမွ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး စတင္ႏိုင္ရန္ သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္တို႔သည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ စစ္ပညာသင္ၾကားရန္ တိတ္တဆိတ္ထြက္ခြာခဲ့ၾကသည္။
လြတ္လပ္ေရးစိတ္စြဲသန္လ်က္ စစ္ပညာမ်ားကို အပတ္တကုတ္ႀကိဳးစားသင္ယူၿပီးေနာက္ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္တို႔သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႔၌ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ ေခၚ ဘီအိုင္ေအကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။
၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ ဂ်ပန္တို႔ အကူအညီျဖင့္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႔ တို႔ကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွ တုိက္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဂ်ပန္တို႔သည္ ျမန္မာတို႔အား မူလေပးထားေသာ ကတိကို ေဖာက္ဖ်က္၍ ျမန္မာ့ေျမေပၚသို႔ ေရာက္သည္ႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔၏ ဖက္ဆစ္ဇာတိ႐ုပ္ကို ျပသေတာ့သည္။ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔၏ လက္ေအာက္တြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအေပါင္းသည္ ရက္စက္မႈမ်ိဳးစံု၊ ဖိႏွိပ္မႈေပါင္းစံုကို ခါးသီးနာက်ည္းစြာ ခံစားၾကရ၏။
● လံုး၀လြတ္လပ္ေရးသို႔
ထို႔ေနာက္ ျမန္မာျပည္သူလူထုတရပ္လံုးသည္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔ကို ေတာ္လွန္တိုက္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ား ဆုတ္ခြာသြားၿပီးေနာက္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ဆင္းမလားၿမိဳ႕သို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံ ေဒၚမန္စမစ္သည္ ကလီယိုပက္ထရာသေဘၤာျဖင့္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္လာရာ ျမန္မာတို႔ ဒုတိယအႀကိမ္ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရျပန္သည္။
နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ လြတ္လပ္ေရးကို အသာတၾကည္ေပးလိုျခင္း အလ်ဥ္းမရွိေပ။ တုိင္းရင္းသားတို႔၏ စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ၿဖိဳခြဲရန္ ေျခလွမ္းမ်ား ျပင္လာခဲ့သည္။ ထိုအေရးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားက အေျမာ္အျမင္႐ွိ႐ွိ အခ်ိန္မီကာကြယ္ခဲ့ရ၏။ ရလဒ္ကား ေတာင္တန္းျပည္မ မခြဲျခားဘဲ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစံုပါ၀င္သည့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးဖြဲ႕ႏုိင္ေရးအတြက္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ႐ွမ္းျပည္နယ္ပင္လံုၿမိဳ႕ကေလးတြင္ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ ၂၂ ဦးႏွင့္အတူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ လက္မွတ္ေရးထိုးခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ခဲ့သည္။
ထိုသို႔ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနဆဲကာလမွာပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္တကြ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ နံနက္ ၁၀ နာရီ ၃၅ မိနစ္တြင္ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။ အသက္ ႏွင့္ ေသြး ႏွင့္ ေခၽြးႏွင့္ ရင္းႏွီးလာခဲ့ေသာ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲ၌ ထပ္ေလာင္း၍ မ်က္ရည္သြန္းၿဖိဳးခဲ့ရေသးသည္။
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္းခရီးကား ၾကမ္းတမ္းလွေပသည္။ ေပးလွဴစြန္႔လႊတ္ခဲ့ရေသာ တန္ဖိုးမ်ားလည္း မ်ားလွ၏။ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ ေသြးစက္ေပါင္းအနတၱ၊ အိုးအိမ္စည္းစိမ္ အနမတဂၢမ်ားလြန္းလွသည္။ အသက္မေသ က်န္ရစ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း ဆံုး႐ႈံးသြားခဲ့သူတို႔မွာလည္း မေရမတြက္ႏိုင္ပင္ ရွိသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလူထုသည္ စြန္႔လႊတ္ျခင္းမ်ားစြာႏွင့္အတူ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ၊ သတၱိ၊ ဇြဲ၊ မာန္တို႔ျဖင့္ မဆုတ္မနစ္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ နံနက္ ၄ နာရီ ၂၀ မိနစ္တြင္ လက္၀ယ္ပိုင္ပိုင္ ရ႐ွိခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးရ႐ွိခဲ့ေသာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ စတင္အုတ္ျမစ္ခ်စိုက္ထူခဲ့ေသာ လြတ္လပ္ေရးေက်ာက္စာတိုင္၌ ဤသို႔ ကမၺည္းတင္ခဲ့ေလသည္-
‘၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ရက္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာ သန္႔စင္ မဂၤလာအေပါင္းႏွင့္ျပည့္စံုေသာအခါ၌ ဤ ငါတို႔ျမန္မာျပည္သည္ လံုး၀လြတ္လပ္ေသာအခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္ႀကီးအျဖစ္သို႔ ေရာက္ၿပီ’ ဟူ၍ ထိုေန႔ရက္ကို လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္း၌ ေရးထိုးထားခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ အဆိုပါ လြတ္လပ္ေရးေက်ာက္တိုင္ႀကီး၌ ေရးထိုးထားေသာ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာ စာတမ္း၌ -
‘ငါတို႔ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးသည္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ အဖြဲ႕တစ္သင္း၏ အေမြအႏွစ္မဟုတ္၊ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အဖြဲ႕တစ္သင္း၏ ပုဂၢလိကအပိုင္ပစၥည္းမဟုတ္၊ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ အဖြဲ႕တစ္သင္းက ခ်ဳပ္ကိုင္အနိုင္သိမ္းယူ အက်ိဳးခံစားအပ္ေသာ ႏိုင္ငံမဟုတ္၊ အတိတ္ကာလက လည္းေကာင္း၊ ယခုမ်က္ေမွာက္တြင္လည္းေကာင္း၊ ေနာင္လာလတၱံ႕ေသာ အနာဂါတ္ကာလ၌လည္းေကာင္း၊ ငါတို႔ျပည္ေထာင္စုႀကီး၌ မွီတင္းေနထိုင္ၾကေသာ ႀကီးငယ္ေ၀းနီး က်ားမ မျခား သစၥာေတာ္ခံႏိုင္ငံသားဟူသေ႐ြ႕ ဒို႔၏ အေမြအႏွစ္အပိုင္ပစၥည္းအက်ိဳးခံစားစရာျဖစ္သည္’ ဟူ၍ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းအပိုဒ္ ၅ ၌ ေဖာ္ျပထားေပသည။္
သို႔ေသာ္ ယခုအခါ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးရ႐ွိခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္း ၆၅ ႏွစ္တုိင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာ့တိုင္းရင္းသားျပည္သူတစ္ရပ္လံုးတို႔သည္ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းပါ အခ်က္အလက္မ်ား အတိုင္း ခံစားခဲ့ရသည္ မဟုတ္ေပ။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ယေန႔တုိင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ခန္႔ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ စစ္အာဏာရွင္ လူတစ္စုကသာလွ်င္ တုိင္းျပည္၏ ၾကြယ္၀ေသာ ေျမေပၚေျမေအာက္ သဘာ၀သံယံဇာတပစၥည္းမ်ား ႏွင့္ ပုဂၢလိကပိုင္စည္းစိမ္ဥစၥာရတနာမ်ားကို ထင္သလို ခ်ယ္လွယ္ထုခြဲ ေရာင္းခ်ေနသည့္အတြက္ တုိင္းျပည္သည္ နစ္သည္ထက္နစ္၊ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုး သည္ ဖြတ္ေက်ာျပာစု၊ ခ႐ုဆံကၽြတ္ပမာ စားစရာမ႐ွိ၊ ေနစရာနတၳိ၊ အ၀တ္ဗလာ၊ မြဲျပာေနသည္မွာကို ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ဆိုသလို မိမိတို႔၏အေက်နပ္ခ်က္မ်ားကို ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ေၾကြးေၾကာေတာင္းဆိုေနသည္ကို ၾကည့္ပါက လယ္ျပင္တြင္ ဆင္သြားသကဲ့သို႔ မည္သူမွွ်ျငင္းမရေပ။ စစ္အစိုးရအာဏာ႐ွင္အဆက္ဆက္၊ ေနာက္ဆံုးအရပ္၀တ္လဲထားသည့္ စစ္အာဏာ႐ွင္မ်ားသည္ ျပည္သူ႔အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ ၀ိေရာဓိ၊ ျပည္တြင္းစစ္ကတဖက္၊ ျပည္သူ႔စီးပြားေရးက သုည၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔၏ အခြင့္ထူးခံ စည္းစိမ္ႀကီးမႈက တဖက္၊ တိုင္းျပည္ဆင္းရဲမြဲေတမႈအေထြေထြနိမ့္က်မႈကတဖက္တို႔ျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္၊ စီးပြားေရးဗ႐ုတ္သုကၡ၊ လူမႈေရးက မညီမွ်၊ ဥပေဒစိုးမိုးမႈက ကင္းမဲ့၊ ပညာေရးက ေလ်ာ့နည္း၊ ကမၻာ့အလယ္တြင္ မ်က္ႏွာငယ္ရေလသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ မေကြးၿမိဳ႕သို႔ေရာက္႐ွိေနေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း လူထုေတြ႕ဆံုပြဲတြင္-
‘ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၊ ၅၀ အတြင္းမွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အင္အားေတြက အေတာ္ႀကီးက်သြားတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာကလည္း အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္မေကာင္းလို႔၊ ဒီလိုမမွန္ကန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္တစ္ခု ဒီနုိင္ငံမွာ အၾကာႀကီးခံသြားရတာဟာ ျပည္သူေတြမွာလည္း တာ၀န္မကင္းဘူးေနာ္။ အဲဒီဟာကို ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္စဥ္းစားရမယ္။ ကိုယ္ခံလို႔လည္း ဒီလုိျဖစ္တာ’
‘ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အျခားကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက သံယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ား အမ်ားႀကီး ၾကြယ္၀ေသာ တုိင္းျပည္တစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ဆင္းရဲျခင္းမဟုတ္ဘဲ တုိင္းျပည္အတြင္း မွာ ေနထိုင္ၾကေသာ ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျပဳန္းတီးသြားေသာ အဖိုးတန္ကၽြန္းသစ္ေတာ္မ်ား အပါအ၀င္ ေျမေပၚေျမေအာက္ သံယံဇာတပစၥည္းမ်ား အခ်ည္းအႏွီးျဖစ္ခဲ့မႈအေပၚ တာ၀န္မဲ့ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ အာဏာ႐ွိသူ၊ ေနရာရ႐ွိသူမ်ားကို ၄င္းတို႔ မိဘမ်ားက မည္သို႔သြန္သင္ဆံုးမခဲ့သလဲ ဟု စဥ္းစားမိေၾကာင္း’ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေထာက္ျပေျပာဆို သြားသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ… လြတ္လပ္ေရးအထိမ္းအမွတ္ေက်ာက္တိုင္၌ ေရးထိုးထားခဲ့ေသာ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းပါ လြတ္လပ္ေရး၏ အသီးအပြင့္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုႀကီးအတြင္း မီတင္းေနထိုင္ၾကသူမ်ားအားလံုး ခံစားႏိုင္ရန္ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ရွိသလို စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ကို အျမစ္မွ ၿဖိဳဖ်က္၍ ဒိမုိကေရစီႏို္ငငံေတာ္သစ္ႀကီး ကို ဇြဲလံု႕လ၀ီရိယျဖင့္ ႀကိဳးစားအားထုတ္၍ ညီညာဖ်ဖ် တည္ေဆာက္ႏိုင္္မွသာလွ်င္ ျပည္သူလူထုအားလံုး ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာေပမည္။ ျပည္သူအားလံုး ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမွလည္း ႏိုင္ငံေကာင္းႏိုင္ငံျမတ္အျဖစ္ ကမၻာ့အလယ္တြင္ ၀ံ့ၾကြားထည္၀ါစြာ ရပ္တည္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါသည္။

မိုးမခမွမွ်ေ၀ေပးပါတယ္